A Look Back In Anger – Tabé 2020

 

Het einde van het jaar nadert, dus zoals te doen gebruikelijk moet er dan teruggeblikt worden. Voor zover er iets terug te blikken valt natuurlijk…

Laten we eerst maar eens beginnen met de muziekjes

Concerten

Tsja, dat waren er dus niet zo veel. Vrouwlief en ondergeteknde hadden er nochtans aardig wat gepland maar helaas, geen Baroness, geen Swans, geen Lynyrd Skynyrd als verjaardagskadootje voor m’n pa (lees zijn blog), geen Zwaanfest, geen Baroeg Open Air en het ergste van allemaal, géén Roadburn. Het laatste pré-Corona-concert was met m’n eigen bandje Harbour of Souls als support van Picture in Baroeg en dat was zondermeer erg gaaf. Ook lokaal podium ’t Beest deed in het najaar een dappere poging tot een coronaproof concert met YOB-fans Gavran en het lekker lawaaierige Rotterdamse damesduo Vulva maar het beste concert bleek gelijk ook het eerste concert van het jaar namelijk Bob Wayne, eveneens in ’t Beest.

Band van het jaar

Volgens Spotify is Algiers mijn band van het jaar. En dat zou best kunnen kloppen, al vond ik hun laatste plaat There Is No Year niet eens zo heel geweldig. Niet dat ie slecht is, absoluut niet zelfs, hij is alleen lang niet zo goed als zijn voorganger The Underside Of Power. En ja, ik heb ze inderdaad erg veel gedraaid het afgelopen jaar. ’t Is een raar bandje, dat Algiers, en waarschijnlijk is dat precies waarom ze me aanspreken. Ze doen me een beetje denken aan Faith No More toen ik die voor het eerst hoorde ergens in 1987, want ook de muziek van Algiers is nauwelijks te definiëren. In interviews namedroppen ze zowel Sunn O))) als Chaka Khan. Als ik hun muziek zou moeten omschrijven dan zou ik zeggen dat ze klinken als synthfunk-bandje Cameo die Steve Albini hebben ingehuurd als producer. Ik heb ’t al eerder gezegd, de bands die zich geen genre-stickertje laten opplakken zijn vaak het leukst.

Nederland

Ryanne van Dorst kan niet alleen heel leuk TV-programma’s maken en andermans programma’s opleuken met haar aanwezigheid, ze speelt ook nog eens in wat ik (met alle respect voor Fluisteraars en Urfaust, die dit jaar ook mooie dingen hebben uitgebracht) momenteel gewoon de beste band van Nederland vind. Dat vond ik al en hun nieuwste release Summerland bevestigt dit alleen maar.

Het Debuut

Kijk, ik ben nu al aan het valsspelen want dit komt natuurlijk ook gewoon uit Nederland. De beste Nederlandse band ooit (met alle respect voor Golden Earring, Urban Dance Squad en Peter Pan Speedrock) was wat mij betreft The Devil’s Blood, en Molasses is een voortzetting daarvan. Nog psychedelischer dan The Devil’s Blood en meer neigend naar Selim Lemouchi’s latere werk met Selim Lemouchi & His Enemies. Ook vanwege mijn voorkeur voor dit soort muziek vind ik het steeds moeilijker om iets als een jaarlijstje te maken. Dit is muziek waar je de tijd voor moet nemen.

Hipperdehop

Mensen die mij kennen weten dat ik maar een zeer zijdelingse hopper ben, en als ik er dan toch naar luister is het vaak meer het lawaaierige, experimentele werk zoals dälek of Death Grips. Er zit best spul tussen het aanbod dat ik kan waarderen maar als ik een stapeltje zou moeten maken van alle hiphop in mijn collectie zou dat waarschijnlijk zeer bescheiden zijn. Hoewel ik het echt heb geprobeerd kan ik gewoon helemaal niks met huidige perslievelingetjes als Kanye West of Kendrick Lamar en over die vreselijke stroming die Nederhop heet wil ik het helemaal niet hebben. Dus normaal gesproken zou ik hier geen aparte categorie voor aanmaken maar ik kan er niks aan doen, de laatste van Run The Jewels vind ik dus echt helemaal geweldig. Het is lomp en rauw maar ook catchy en groovend, zoals Public Enemy en N.W.A. dat ook ooit waren zonder dat Run The Jewels hier nou echt op lijkt. Kort gezegd, dit is hiphop die rockt!

De Comeback

Een voor de hand liggende keuze zou AC/DC geweest zijn maar die zijn ondanks enkele fikse tegenslagen nooit echt weggeweest en dat is volgens mij wel het geval bij Blue Öyster Cult. Van de originele line-up zijn alleen nog maar Eric Bloom en Buck Dharma over maar ik stond er echt van te kijken hoe genietbaar ik hun nieuwste plaatwerk vond.

Dystopia

Over comebacks gesproken, ze brachten weliswaar met tussenpozen wat singles en EP’s uit maar Fires in Heaven is toch echt de eerste langspelert van SALEM in 10 jaar. En vrolijker zijn ze er in de tussentijd niet op geworden, integendeel. De kille en buitengewoon naargeestige muziek van SALEM vormt de perfecte soundtrack voor de wereld waarin wij momenteel leven.

Singer-songwriter

Jonathan Hulten hield er naast zijn rol van gitarist in Tribulation al een solocarrière op na waarbij hij zich ontpopte als een soort androgyn fantasy-wezen. Zo zou hij zich bij Tribulation ook steeds meer presenteren, zo bleek eind vorig jaar tijdens een geweldige show in ’t Beest waarbij hij hooggehakt en in een kleurrijk gewaad over het podium zwierde. Het misstond bepaald niet bij Tribulation’s combi van metal en gothic rock maar ook toen was al te zien dat Jonathan Hulten zich in een geheel eigen wereld leek te bevinden. De plaat die hij dit jaar uitbracht heet niet voor niets Chants From Another Place. Inmiddels heeft hij Tribulation verlaten om zich nog meer te wijden aan zijn solowerk. Ben benieuwd wat zich nog meer voor moois in die ‘andere plaats’ gaat bevinden.

En daar wil ik het dan qua muziek een beetje bij laten. Echt nauwkeurig bijhouden als in wat nou het beste is per jaar doe ik allemaal niet meer aangezien ik niet alleen maar nieuwe muziek aanschaf en/of draai en ook nog steeds muziek van vorig jaar en de jaren daarvoor aan het ontdekken ben. Van het afgelopen jaar was ik in ieder geval erg te spreken over de releases van Einstürzende Neubauten, Pigs Pigs Pigs Pigs Pigs Pigs Pigs, Botanist, War On Women, Wayfarer, Crippled Black Phoenix, Igorrr, Ulver en Oranssi Pazuzu maar moet ik de laatste werkjes van Emma Ruth Rundle & Thou, Zombi, Enslaved, Idles en Imperial Triumphant nog tot me nemen. Onbegonnen werk dus om dit allemaal in lijstvorm te gieten. Vandaar dit bescheiden opsomminkje aan de hand van wat zelfbedachte categorieën.

Dus laten we eens naar wat andere kunstvormen kijken zoals daar zijn:

De Film

Tsja, lastig want ik kijk nauwelijks nog naar films. Het lukt me nog maar zelden om er de tijd en/of de interesse voor op te brengen. Het zal ongetwijfeld aan mij liggen maar het gros van het aanbod spreekt me ook gewoon zelden aan, en als ik me er dan toch eens aan waag (Host, Get Duked!, Menendez: Day Of The Lord, The Lodge, El Hoyo) ervaar ik dat nogal eens als teleurstellend. Maar goed, van wat ik verder gezien heb waren The Painted Bird, The Vast of Night, Little Joe, Bacurau en Antebellum allemaal redelijk genietbaar tot best wel goed te noemen. Verder was het leuk dat er dit jaar twee films waren (Color Out Of Space en Underwater) die zich op best wel geslaagde wijze met het werk van de grote H.P. Lovecraft bezighielden. Er kan echter maar één film de beste zijn en die stak er dan ook met de spreekwoordelijke kop en schouders bovenuit:

The Lighthouse is een vervreemdend, claustrofobisch meesterwerk dat men met zo min mogelijk voorinfo tot zich dient te nemen.

De Muziekdocu

Deze kan ik als Thin Lizzy-fan natuurlijk niet onbenoemd laten. Prach-tig! De focus ligt op Phil Lynott de kunstenaar, dichter en muzikant en geeft dus vooral een rooskleurig beeld. Phil Lynott de hardnekkige drugsgebruiker die het zichzelf en zijn omgeving meer dan moeilijk maakte komt nauwelijks aan bod maar mensen die daarin geïnteresseerd zijn kunnen zich wenden tot de prachtige biografie geschreven door Mark Putterford. Deze film is vooral een ode aan een veel te jong gestorven artiest die de wereld veel moois gegeven heeft.

De Wondere Wereld van de Litejatuuj

Het feit dat mijn zus me haar E-reader schonk zal er (naast Corona) ongetwijfeld mee te maken hebben maar ik ben in 2020 weer meer gaan lezen. Wat een fantastische uitvinding, zo’n E-reader! Een heleboel boeken die ik al heel lang wilde lezen bleken voor een habbekrats te vinden. Eindelijk, The Diamond Bogo van Robert F. Jones (prachtig!), The Magic Wagon van Joe R. Lansdale (héérlijk!), All Heads Turn When The Hunt Goes By van John Farris (niet om door te komen!) en Martin Popoff’s gedegen naslagwerk The Top 500 Best Heavy Metal Albums Of All Time. Misschien dat ik daarom zo weinig films kijk. Met een boek maak je immers je eigen film in je hoofd en kun je zelf het tempo, de lengte en je plaspauze bepalen. Daarnaast biedt het ook de mogelijkheid om potentieel interessante schrijvers sneller te ontdekken. En daarom wil ik het nu even hebben over (tromroffel)….

Don Winslow

De man schijnt al een poosje bezig te zijn maar ik had er nog nooit van gehoord. Onbegrijpelijk, en dat terwijl zijn werk ook (zij het spaarzaam) in Nederlandse vertaling is uitgebracht en er zelfs een verfilming van één zijn boeken op Netflix te vinden is. Anyway, wat een schrijfkanon is deze man! Ik heb inmiddels drie boeken van hem gelezen, nee verslonden, en ik ben van plan om in 2021 alles van deze man te lezen. The Dawn Patrol en The Gentlemen’s Hour zijn delen 1 en 2 van zijn reeks over Boone Daniels, een surfende ex-politieman die het liefst de hele dag in en om het water zou doorbrengen maar er moet natuurlijk ook brood op de plank komen dus klust hij ook wat bij als privédetective. Winslow’s schrijfstijl is rauw, haarscherp en to the point en maakt dat je gewoon niet wil stoppen met lezen. Door de stoet aan bonte personages die voorbijkomt doet het me soms denken aan het werk van Andrew Vachss maar in tegenstelling tot laatstgenoemde lijkt Winslow nog wel enige hoop voor de mensheid te hebben. Daarnaast zijn deze boeken ondanks de grimmige verhaallijnen met momenten ook erg grappig, met passages waarbij ik echt hardop heb zitten lachen. Dat was overigens niet het geval bij The Force (in Nederland uitgebracht als Lek), waarin we Denny Malone volgen, een politieagent die door de FBI gedwongen wordt voor verklikker te spelen. Dit is duistere, grimmige fictie waarin niets zwart-wit is, niets of niemand veilig is en waarin dingen misgaan. Gruwelijk misgaan zelfs, en net als je denkt dat de afgrond voor de personages in het boek bereikt is doet Winslow er nog een schepje bovenop. Wat een boek, wat een schrijver! Don Winslow mensen, onthoud die naam!

Andere interessante ontwikkelingen in 2020

Het was zondermeer ontluisterend en ook wel een beetje grappig om te zien, het gespartel van slechte verliezer Trump en het gedraaikont van onze eigen huisfascist Baudet. Vooral omdat ook in mijn eigen kennissenkringetje wat mensen zaten die erg gecharmeerd waren van deze heren. En waarschijnlijk nog steeds zijn, ik maak me wat dat betreft geen illusies, het draagvlak voor populistisch en ook extreemrechts gedachtegoed is hiermee niet weg.

Hoopgevend

Ergens in februari bezocht ik met vrouwlief en bonuszoon en diens vriendje de Tomofair in Rotterdam, een soort beurs/bijeenkomst-achtig gebeuren voor liefhebbers van manga, anime, cosplay en andere nerdy zaken. De toon werd gelijk gezet toen ik bij binnenkomst het toilet betrad en twee urinoirs verder iemand in een minijurkje een plasje stond te doen. Het publiek op de beurs zelf bestond uit jonge jongens, meisjes en diverse personen waarvan het geslacht moeilijk te bepalen was, mede door de zeer creatieve kostuums die ze aanhadden. Onder het publiek ook enkele jonge moslima’s die hun hoofddoekje combineerden met allerlei fantasy-achtige attributen. Laat de pers en de politiek maar lekker haatzaaien en polariseren. De nerds hebben de toekomst.

Verwachtingen 2021

Niet veel. Ik hou er ernstig rekening mee dat het nog wel tot de zomer kan duren voor er weer iets van een live-evenement zal plaatsvinden. In maart zal iedereen weer massaal op Rutte gaan stemmen omdat ze vinden dat ie het zo goed gedaan heeft. Dat dit hetzelfde kabinet is dat de zorg en het onderwijs stukje bij beetje heeft uitgekleed en nu met het vaccin in zicht de vaccinatieposten nog niet eens heeft voorbereid is tegen die tijd iedereen alweer vergeten. De VVD zal heel subtiel de partijpunten van de PVV en wat er nog over is van de FVD in zijn partijprogramma opnemen zodat deze partijtjes eigenlijk de machtigste partijen in Nederland zullen blijven zonder dat ze daar verder heel veel aan gaan hebben. En verder komen er interessante releases uit van Tribulation, Cult of Luna, Wardruna, the Melvins en nog veel meer…..

En dan wil ik ter afsluiting het woord geven aan mijn Russische vrinden van Little Big met hun hoogstpersoonlijke terugblik op 2020. Ze stellen het misschien wat cru allemaal maar ach, het jaar is bijna ten einde. Laat zaken als nuance maar een mooi voornemen voor 2021 zijn dan…

 

People Are Strange – wederom een platenblogje

 

Alvorens mijn nieuwe oogst met U allen te delen wil ik het eerst even kort hebben over een ietwat opmerkelijke reactie die ik onlangs op mijn blogje mocht ontvangen.

Ik heb het al eens eerder aangegeven. Het idee om een eigen blogje te beginnen ontstond deels omdat ik het niet helemaal lekker vond lopen, de diverse discussies op sociale media als smoelenboek en dat handjevol fora waar ik ooit lid van was. Discussies kunnen best leuk zijn maar dan liefst wel face-to-face, met zulke broodnodige zaken als non-verbale communicatie en zo, eventueel een drankje erbij. Ik weet niet hoe het met anderen zit maar in mijn ervaring verlopen verschillen van mening en/of inzicht dan toch net iets meer ontspannen. En zou ik waarschijnlijk smakelijk lachen om een opmerking als onderstaande, mijn gesprekspartner een vriendelijk schouderklopje geven (“Eskimo’s, tuurlijk joh, wat jij wil”) en de barpersoon vragen om nog wat in te schenken.

Maar als ie zo in een chat voorbijkomt vind ik er op de één of andere manier helemaal niets grappigs meer aan. En merk ik dat het me moeite kost om hier nog luchtig op te reageren. Iets dat ongetwijfeld aan mij zal liggen.

Een medium om zelf als het ware even de virtuele emmer leeg te kiepen, dat leek me dus wel wat. Gewoon lekker zelf dingen vinden zonder daarover in discussie te hoeven gaan, héérlijk. Dan bestaat natuurlijk wel de kans dat er onder dat handjevol mensen dat de moeite neemt om je blogje te lezen ook mensen zitten die iets van jouw schrijfsels vinden. Tot nu toe waren de reacties overwegend positief maar er was één meneer (diezelfde als van bovenstaande Eskimo-quote) die van mening was dat ik het in mijn blogje over verwensingen op zou nemen voor de politieke partij DENK en de petitie om Mohammed-cartoons te verbieden zou steunen. Na eerst eens stomverbaasd met mijn ogen geknipperd te hebben vroeg ik deze persoon of ie dit nou echt meende, hetgeen leidde tot de volgende reactie.

Tsja, wat moet ik hier nou mee? Flabbergasted, volkomen stupéfait was ik er van. Is dit nu louter onbenul of echt boosaardige stompzinnigheid? Kennelijk moet ik me maar niet wagen aan zoiets gewichtigs als een opiniestuk, zelfs niet als het (volgens mij overduidelijk) alleen maar een beetje gekscherend bedoeld is. Een heuse column schrijven was nooit mijn intentie.

En waarom zou ik ook? Met alles wat er gaande is ontbreekt het me überhaupt aan inspiratie om dingen te vinden. Het is allemaal reuze-interessant hoor, zaken als de strapatsen van opperclown Trump, de val van zijn sidekick Gulliani en daarnaast ook die van onze eigen hofnar Baudet maar wat kan ik daar nog aan toevoegen? Het is malligheid die voor zich spreekt. Een soort Monty Python-sketch geregisseerd door David Lynch. Ik zie het allemaal hoofdschuddend aan met een mengeling van ergernis, verwondering en giechelproest maar om er dan ook nog eens iets van te vinden? I just can’t be bothered. Ik schreef het al eerder, het leven is soms gekker dan fictie. En dan heb ik het nog niet eens over die pandemie gehad.

Enfin, onzin kun je volgens mij alleen met nog meer onzin bestrijden, dus heb ik bovenstaande criticaster maar gezegd dat meneer Soros me goed betaalt voor mijn mening. En besloten me verder maar gewoon te focussen op het stapeltje recent binnengekomen Schallplatten. Daar heb ik immers wel verstand van.

Produced by David Bowie en dan heeft ie ook nog eens aan alle nummers meegeschreven. Je zou dus kunnen stellen dat dit eigenlijk gewoon een halve Bowie-plaat is maar dat mag de pret niet drukken. Prachtplaat! Al-leen maar goeie nummers! Ik doe niet aan goeie voornemens maar als ik er één heb dan is het om komend jaar de Iggy-hiaten in de platenkast op te vullen. Bowie zou trouwens een paar jaar later het prachtige China Girl (ook op deze plaat) nog zelf opnemen.

Over Iggy gesproken, deze had ik natuurlijk al maar die heb ik dan ook niet voor mezelf gekocht. Zo eens in de zoveel tijd bezoek ik mijn oudste zus elders in het land en aangezien zij net zo van vinyl houdt als ik probeer ik altijd een plaatje voor haar mee te nemen. Momenteel gaat haar voorkeur vooral uit naar jazz en rockabilly maar ik dacht een tijdje geleden bij wijze van experiment MC5’s klassieker Kick Out The Jams eens mee te nemen. Ze heeft tenslotte ook ooit een punkperiode gehad. Dit experiment viel in goede aarde dus ja, als je MC5 in de kast hebt staan moet je ook The Stooges hebben, toch?

Mijn verzameling The Doors begint inmiddels aardig compleet te raken. Veel mensen die ik ken vinden The Doors wat overschat, stellen dat het eigenlijk maar een ordinair bluesbandje is met een irritant orgeltje en een pompeuze, aanstellerige zanger en zo maar daar heb ik allemaal geen boodschap aan. Ik heb altijd een zwak voor dit eigenaardige orkestje gehad.

Beat wordt vaak als één van de mindere King Crimson-platen gezien. Ik weet niet of ik het daar mee eens ben. Ik kende deze plaat nog niet maar opener Neal and Jack and Me alleen al maakt de aanschaf ervan dubbel en dwars waard wat mij betreft. Voorganger Discipline, hun magistrale comebackplaat uit 1981, die kende ik al wel en eerlijk is eerlijk, zo goed als die is Beat niet maar het valt dan ook niet mee om daar tegenop te boksen.

Denk nou niet dat ik alleen maar ouwe meuk koop. Goed, heel veel nieuw vinyl koop ik niet. Ik vind het vaak te duur en nieuwe muziek op CD is me dan net zo lief. Het hangt er vaak een beetje vanaf waar ik tegenaan loop, of het artwork bijzonder genoeg is en wat er op dat moment voorradig is. Van de nieuwe War On Women kwam ik hun nieuwste plaatwerk alleen op vinyl tegen, c’est ça. War On Women is een zelfverklaarde feministische hardcoreband onder aanvoering van de sympathieke Shawna Potter. 

Deze mevrouw Potter is geen archetypische mannenhatende tuinbroekfeministe, integendeel, ze is eerst en vooral een muzikante en muziekliefhebster die graag zou zien dat punk- en metalshows ook veilig zijn voor vrouwen, meisjes, LGBTQ’s en andere mensen die wellicht discriminatie ervaren en schreef hierover zelfs een boekje, Making Spaces Safer. Het komt haar regelmatig op kritiek te staan, waarschijnlijk ook omdat ze heilige huisjes niet spaart maar dat bewijst ironisch genoeg alleen maar dat er nog een hoop werk aan de winkel is. Los van dit alles was ik ook gewoon erg gecharmeerd van hun vorige werkje Capture The Flag, en ook deze nieuwe langspelert bevat een erg aanstekelijke combi van melodieuze hardcore en ouderwetse thrash-riffs.

Wat had ik ze dit jaar graag op Roadburn gezien, Elizabeth Colour Wheel met hun drukke stuitermuziek die invloeden bevat van uitzinnige noise, etherische shoegaze-klanken, brute hardcore, zompige sludge metal en nog een handjevol elementen die het erg moeilijk maken om een genre-stickertje op dit gezelschap te plaatsen. Maar zijn dat vaak juist niet de leukste bandjes?

Case in point: Botanist, wier muziek letterlijk nergens op lijkt. Ooit begonnen als eenmans-black metal-project met een plantkundig thema. Of nou ja, ‘metal’? Het feit dat ze in plaats van gitaren een hakkebord gebruiken was voor metal-naslagwerksite The Metal Archives tot voor kort reden om ze niet in het archief op te nemen. De rode draad in al het werk van Botanist is dat het plantenrijk de aarde weer zal overnemen als de mensheid er niet meer is, verteld vanuit het personage The Botanist die alles in het werk stelt om dit einde van de mensheid enigszins te bespoedigen. Inmiddels is Botanist uitgegroeid tot een heuse band en zijn ze met de toevoeging van cleane zang, koortjes en progrock-achtige passages steeds verder van de bron afgedreven. Wonderlijk dus dat Metal-Archives inmiddels heeft besloten ze uitgerekend nu wel een plekje in het archief te gunnen maar ach, wat maakt het uit? Dit is mooie en eigenzinnige muziek die zoals gezegd nergens op lijkt.

Zo, en dan is nu de laatste maand van het jaar aangebroken en dat betekent terugblikken. Wellicht dat ik dat in een volgend blogje eens ga doen, voor zover er wat terug te blikken valt natuurlijk.

 

Art for Art’s Sake – Een serieus blogje

 

Afgelopen maandag werd ik er op smoelenboek weer eens aan herinnerd waarom ik eigenlijk ben gaan bloggen. Omdat ik geen trek meer had in die oeverloze discussies daar die negen van de tien keer ontaarden in lelijk doen over en weer. 

Goed, eerlijk is eerlijk, zelf heb ik de nuance ook niet altijd uitgevonden en ik heb wel eens de neiging wat primair te reageren op een mening of uiting die me niet aanstaat. Niet dat ik dan een potje ga lopen schelden, absoluut niet, maar van een provocatietje of hyperbooltje hier en daar ben ik zeker niet vies. Mijn verwachting is dan (tegen beter weten in inmiddels) dat er iets soortgelijks terugkomt, iets inhoudelijks, dat de ander geprikkeld wordt tot het onderbouwen van zijn/haar mening en ik op mijn beurt ook weer geprikkeld wordt tot reageren en dat er dan een soort van uitwisseling van argumenten komt die wellicht niet leidt tot overeenstemming maar waarbij we in ieder geval respectvol met elkaar van mening verschillen en wie weet, elkaar misschien wel aan het denken hebben gezet.

En soms lukt dat. Onder mijn smoelenboek-vrienden zitten mensen die al jaren vol overtuiging VVD stemmen, of zeggen dat Trump het eigenlijk alleraardigst heeft gedaan als president, of zelfs vinden (ja, heus!) dat Marco Borsato best een paar goeie nummers heeft. En waar ik ondanks dat toch nog prima mee door één deur kan.

Maar meestal gaat het anders, is de eerste reactie er eentje in de trant van “zodusdatmagikniesegguh!?” (wat ik een heel vreemde reactie vind, alsof ik daar überhaupt enige zeggenschap over heb), soms gevolgd door krachttermen en/of scheldkanonnades en vrijwel altijd eindigend in een ontvriending en/of blokkade. Zo ook afgelopen maandag, wat me trouwens oprecht verbaasde.

Want wat was nu het geval? Afgelopen weekend stond er in het NRC een uitgebreide publicatie over de kunstenaar Julian Andeweg, die zich al 14 jaar schuldig zou hebben gemaakt aan zaken als aanranding, verkrachting, stalking, bedreiging en huiselijk geweld. Dat niet alleen maar ook nog eens met medeweten van diverse academici, galeriehouders en andere kopstukken uit de kunstwereld. Stellen dat het hier een schokkend en onthutsend stuk betrof is een understatement.

En nu stond er maandag, wederom in het NRC, een artikel over bovenstaande publicatie. Of beter gezegd over de nasleep ervan. Diverse galeriehouders en andere kunstgerelateerde instellingen kondigden aan de samenwerking met de kunstenaar in kwestie te beëindigen, een internetdocumentaire over dezelfde kunstenaar werd offline gehaald, er waren excuses en steunbetuigingen aan de slachtoffers, er werden diverse meldpunten opgezet en de man zelf werd inmiddels bedreigd en zat ondergedoken.

Een vriend-van-een-smoelenboekvriend was het hier absoluut niet mee eens. “Als deze man zulke goeie kunst maakt dan hoort dit gewoon in een museum thuis!” brieste hij. De mens en diens kunst dienden te allen tijde los van elkaar gezien te worden, aldus deze persoon. “Caravaggio was toch ook een moordenaar!? Wat is dat nu zeg!?” Hij kreeg zowaar enige bijval. Konden we straks ook niet meer naar films van Roman Polanski kijken? Of muziek van Burzum luisteren? Kunstenaars zijn soms akelige mensen! Deal wit hit! Dat was zo’n beetje de strekking van de reacties. Het was net alsof er van staatswege grove censuur gepleegd was.

Nu hadden deze mensen natuurlijk alleen het artikel gelezen, niet de publicatie waar het artikel naar verwees. In de publicatie werd inzichtelijk gemaakt dat deze man zolang zijn gang had kunnen gaan dankzij bepaalde machtsstructuren en werkculturen in de kunstwereld. Zijn gedrag werd daar als het ware gefaciliteerd. Daar werd vriend-van-een-smoelenboekvriend door diverse mensen waaronder ook ondergetekende op gewezen maar die wilde daar niets van weten. “Er staat in het artikel niets over structuren!” riposteerde hij verontwaardigd. “Ik kan alleen maar afgaan op wat er in het artikel staat!”. Mijn tip om dan de publicatie in kwestie eens te lezen, en daarbij de toevoeging dat daarin het argument “het is zo’n goeie kunstenaar” ook regelmatig in stelling werd gebracht was kennelijk precies tegen het zere been. Prompt verwijderde hij zijn reactie (en daarmee dus ook gelijk alle reacties daarop) en blokkeerde ondergetekende.

Niet dat ik daar verder mee zit, maar een beetje overtrokken reactie vond ik het wel.

Want dat er kunstenaars en andere creatievelingen bestaan die niet helemaal fris zijn, dat spreek ik helemaal niet tegen. Sterker nog, ik denk dat ik aardig wat werkjes van dergelijke mensen in de kast heb staan. Zo heb ik enkele DVD’s van de reeds genoemde veroordeelde kinderbepotelaar Roman Polanski, alsook aardig wat films van Woody Allen (door mijn vrouw altijd liefkozend “die pedo” genoemd). In de platenkast o.a. Ike & Tina Turner’s klassieker River Deep – Mountain High. Ike was een muziekpionier (volgens sommigen zelfs de uitvinder van de rock & roll) die de onsympathieke gewoonte had vrouwlief Tina met enige regelmaat in elkaar te rossen. Producer van deze plaat was trouwens Phil Spector die momenteel in een Amerikaanse cel zit wegens moord. Verder in de boekenkast o.a. Roald Dahl (antisemiet), Knut Hamsun (nazi) en H.P. Lovecraft (racist) en ik heb me laten vertellen dat de door mij zeer bewonderde Robert Crumb inmiddels ook als problematisch gezien wordt.

Maar dat is allemaal beside the point. Want het ging helemaal niet over de kunst an sich. Geen moment heb ik tijdens het lezen van genoemde publicatie de aanvechting gevoeld om ’s mans kunst eens even uit te checken. Want daar ging het m.i. helemaal niet over. Waar het wél over ging is dat hier sprake was van reeds lang bestaande machtsstructuren en een giftig werkklimaat dat het voor deze man mogelijk maakte om zijn gang te blijven gaan. En dat dit soort dingen voorkomt in de wereld, dat wisten we al. Sinds Harvey Weinstein. Sinds Jimmy Saville. Sinds Jeffrey Epstein. Sinds het hele #metoo-gebeuren eigenlijk. En dat het goed is dat dit soort dingen aangekaart worden. Voortschrijdend inzicht heet dat en volgens mij is dat een positief iets. Ik houd ook van kunst en mooie dingen maar niet ten koste van alles. 

Maar goed, niets menselijks is mij vreemd en ook ik heb wel eens te maken met situaties waarbij ik de kunstenaar als persoon niet los kan zien van diens werk. Zo was ik afgelopen zaterdag even in de plaatselijke boekhandel, en het eerste wat ik daar deed was met oogkleppen op richting het schap met Engelstalige boeken lopen. Boekwinkels vind ik doorgaans fijne plekken om te vertoeven maar het viel me nu wel op dat het wat rumoeriger was dan anders, en pas bij het weggaan zag ik waarom. Een lokale dichter die zojuist zijn eerste bundel had uitgebracht was daar aan het signeren. Hartstikke leuk natuurlijk, en een initiatief dat ik principe maar wat graag zou ondersteunen.

Het boekje in kwestie bleek echter ook een illustrator te hebben. Een soort lokale beroemdheid, bedenker van een mateloos populair boers cartoonduo dat in mijn woonplaats zo’n beetje overal te vinden is. Op luifels, winkelpuien, openbare toiletten, borden, ansichtkaarten, je kunt het zo gek niet bedenken. Diezelfde illustrator heeft op zijn eigen persoonlijke smoelenboek ook regelmatig tamelijk extreemrechtse uitlatingen gedaan. Rond Sinterklaastijd plaatste hij altijd vrij agressieve pro-Zwarte Pieten-cartoons (“I’ll be black”), stelde hij dat “ze” zich moesten aanpassen aan “ons” want (en ik citeer) “het wordt steeds gekker in dit land!” en was hij onomwonden in zijn bewondering voor de heren Baudet en Wilders.

En dat mag natuurlijk. De vrijheid van meningsuiting geldt voor iedereen en ik zou niemand het recht willen ontnemen zijn of haar mening vrijelijk te uiten, óók niet als de mening in kwestie mij persoonlijk tegen de borst stuit. Maar die vrije meningsuiting geldt dan ook voor mij natuurlijk. En bij mij is het inmiddels zo dat ik de genoemde illustrator en zijn werk gewoon helemaal niet meer los kan zien van ’s mans persoonlijke denkbeelden. En ik er dus ook helemaal geen behoefte aan heb om enig werk van deze man in mijn huis te hebben. Zelfs niet als het alleen maar de omslag is van een verder ongetwijfeld hartstikke sympathieke dichtbundel.

En dat is vast hartstikke flauw van mij. En kortzichtig. En ongetwijfeld ook heel inconsequent gezien wat ik zoals boven vermeld wél in de kast heb staan. Ik verwacht geen bijval hierin. Zelfs een andere lokale kunstenaar die ooit jaren geleden bij Omroep Zeeland zijn beklag deed over Pim Fortuyn (“omdat die man gewoon een racist is” brieste hij destijds) vond het toch geen enkel probleem om met deze Baudet-minnende cartoonist samen te werken. Ik zal het dus ongetwijfeld gewoon wel niet begrijpen. En ik hoef het ook niet te begrijpen en aangezien ik zoals gezegd de reacties wel zo’n beetje kan uittekenen ga ik ook de discussie erover niet voeren. Ik ga dit natuurlijk wel delen op m’n smoelenboek en m’n twittert, en zal er vast geen sympathiepunten mee winnen maar da’s dan jammer. M’n rug recht houden en me niet onverschillig opstellen t.a.v. de normalisatie van het extreemrechtse discours is ook wat waard

Zo, dit was mijn eerste poging tot een wat serieuzer blogje (na deze kleine vingeroefening). Ik zal het de volgende keer weer gewoon over muziek en film hebben.