Deze week is het Halloween, en Halloween betekent horrorfilms op de TV en de diverse streaming-kanalen. En zoals ik in dit blogje en dit blogje al heb laten blijken is Horror een genre waar ik wel iets mee heb. Reden tot blijdschap dus, toch? Nou nee, eigenlijk niet want ik vind er vaak gewoon echt geen reet aan, de films die tegenwoordig onder die noemer verschijnen.
Zo, rant over, en dan volgt nu mijn hoogstpersoonlijke Top 10 van wat ik Halloween-waardige films vind zonder me er iets van aan te trekken of ze ook daadwerkelijk tot het genre behoren. Ik mag dat want het is mijn blog. Zo!
Doom-cinema, bestaat dat? Doom metal wel, en de muziek van Pentagram en Saint Vitus is waar ik vanaf de openingscène met de raaf steeds aan moet denken als ik deze film zie, ook al bestond het hele metal-genre nog helemaal niet toen ie gemaakt werd. In dit sfeervolle middeleeuwse drama daagt de net van de kruistochten teruggekeerde ridder Antonius Bock de Dood himself uit voor een potje schaak. Naar het schijnt was regisseur Ingmar Bergman zelf niet zo tevreden over deze film en noemde hij het een ‘horrorfilm voor kinderen’. Nu denk ik niet dat er heel veel kinderen iets zullen kunnen met de mythisch-poëtische mijmeringen van Bergman (en wellicht ook niet veel volwassenen for that matter) maar ook als je daar als kijker geen boodschap aan hebt is dit een prachtige, meeslepende film. In heel mooi zwart-wit. De scène waarin een liedje van twee circusartiesten wordt onderbroken door een horde flagellanten is een hoogtepunt.
David Lynch heeft wel meer enge films gemaakt, al worden die door critici zelden tot het horrorgenre gerekend. Dit is één van zijn meer rechttoe-rechtaan-films, waarin we de jonge Jeffrey volgen die op een dag een menselijk oor in een grasveldje vindt en vervolgens het onzalige idee heeft om zelf op onderzoek uit te gaan, en ontdekt dat zich onder de idyllische façade van het stadje waar hij woont een waar broeinest van misdaad en vuiligheid bevindt. Spil hierin is ene Frank Booth, gespeeld door Dennis Hopper zo’n beetje de engste filmpsychopaat ooit. Ik ben er tamelijk zeker van dat hij beruchte slasher-iconen als Jason en Freddy maar een stelletje carnavalszotten vindt. Die willen je tenslotte alleen maar vermoorden. Wat Frank Booth met je wil doen is ondenkbaar. Zodra hij zijn lachgasmasker opzet dient ieder verstandig mens het op een lopen te zetten.
The Coen Brothers hebben nooit een echte horrorfilm gemaakt, al kwamen ze met Blood Simple en Barton Fink wel aardig in de buurt. En met deze Cormac Mccarthy-verfilming, waarin jager Llewelyn Moss ergens in de woestijn een pickup-truck vol drugs en lijken vindt. En een koffer met twee miljoen dollar die hij prompt mee naar huis neemt. Dat had hij beter niet kunnen doen want de mensen van wie de koffer is hebben een zekere Anton Chigurh ingehuurd om het geld terug te halen, een met opvallend kapsel uitgerust maar niettemin levensgevaarlijk individu die, gewapend met een groot uitgevallen popnagelgeweer, als een soort Terminator iedereen uit de weg werkt die tussen hem en het koffertje komt. Deze menselijke moordmachine gecombineerd met McCarthy’s ijzig kille wereldbeeld zorgen voor een bijna ondraaglijk spannende en duistere film.
Iedereen was bang voor de bom in de jaren 80. Met als bijzonder bij-effect dat de Apocalyps een tijdje hartstikke hip was. Artiesten als Doe Maar en Righeira schreven er vrolijke liedjes over die grote hits werden en er verschenen talloze post-apocalyptische films waaruit we konden opmaken dat als de bom eenmaal gevallen was we ons massaal in lederen punkkledij zouden hijsen om op provisorische scootmobielen een beetje door fotogenieke afbraakwijken heen te crossen. Het als een soort van docudrama gedraaide Threads was één van de films die definitief afrekende met dit romantische beeld. De Apocalyps is een vies, grauw, chaotisch en ziekmakend gebeuren waarvan heel gewone mensen het slachtoffer zijn, en nergens een Mad Max te bekennen die even orde op zaken komt stellen.
De titel doet vermoeden dat het hier om een ordinaire misdaadfilm gaat. En een misdaadfilm is het zeker, soort van, tot op zekere hoogte, maar er is niets ordinairs aan. Het begint overigens als een familiefilm, ook soort van, met een oud-militair annex huurmoordenaar die lusteloos thuis bij zijn gezin zit totdat zijn partner hem overhaalt nog wat ‘klussen’ aan te nemen. Dat er van ze verlangd wordt dat ze hun contract met bloed ondertekenen is nog niet het vreemdste. Dat ze door hun slachtoffers bedankt worden alvorens deze het loodje leggen is natuurlijk wel een beetje eigenaardig. De horror in deze film is als een soort sluipend gif, en bereikt zijn doel zonder gebruik van uitzinnige special effects (al zitten er wel een paar hele akelige geweldsscènes in). En ook zonder bepaalde dingen uit te leggen, dat mag je als kijker zelf doen. Ik vind het binnen het genre één van de beste en meest beklemmende films van de afgelopen tien jaar.
Ik ben fan van Jim Jarmusch. De man is volgens mij gewoon niet in staat om een slechte film te maken. En in deze film spelen ook nog eens diverse mensen mee waar ik fan van ben zoals Iggy Pop en Tom waits. Win-win zogezegd. Hij heeft zich maar een paar keer aan films met een fantasy-gegeven gewaagd. Dead Man is een soort mythologische western met Johnny Depp in de hoofdrol. Only Lovers Left Alive is zijn vampierenfilm. En dit is dus zijn zombiefilm, al is het meer een hommage aan het genre dan een voorbeeld ervan. Tom Waits fungeert in zijn rol als kluizenaar Bob als een soort verteller en trekt de metafoor die George Romero ooit begon in Dawn Of The Dead (de zombies als zielloze hyperconsumenten) door tot zijn ultieme conclusie. Niet eng maar o wat is ie mooi. Pure poëzie wat mij betreft maar goed, ik ben dan ook fan van Jim Jarmusch.
Wat valt er te zeggen over The Greasy Strangler? Zelfs mensen die bekend zijn met het werk van cinematografische ransuilen als John Waters, Paul Bartel, Russ Meyer of die verschrikkelijke Troma-films zullen zich bij het zien van dit geval wel even flink achter de oren krabben. Het gaat over een vader en een zoon, beiden gehuld in onooglijke roze pakjes. De onsympathieke en dominante vader geeft disco-rondleidingen, de timide en kalende zoon wordt verliefd op een zwaarlijvige, in paars gehulde zwarte vrouw. Dat is tegen het zere been van vader die hier zelf ook wel een lekker hapje van wil. O, en ondertussen is er ook nog iets met die vettige wurger uit de titel. De film is veel te ranzig en cult voor mensen die vooral een ‘normale’ komedie willen en te lollig en hysterisch voor mensen de voorkeur geven aan serieuze horror maar hij is ondertussen ook veel te goed gemaakt om terzijde te schuiven als zijnde rommel. Een open blik en je niet laten beperken door genre-grenzen kan helpen, en dan nog is het maar de vraag wat je er van gaat vinden. Ik heb ‘m in ieder geval helemaal afgekeken en sluit niet uit dat ik dat in de toekomst ooit nog een keer ga doen.
Een oorlogsfilm? Nou ja, de Vietnamoorlog is in ieder geval de setting. Heart of Darkness, het boek waar de film op gebaseerd is speelde zich af in donker Afrika. Deze verfilming begint als een soort van duistere misdaadthriller als Captain Willard (Martin Sheen) van zijn legerleiding de Top Secret Mission krijgt tot het ombrengen (“terminate with extreme prejudice”) van de op hol geslagen Kolonel Kurtz (Marlon Brando), die ergens midden in de jungle een eigen rijkje heeft gesticht. Omdat er nog steeds mensen schijnen te bestaan die deze film niet gezien hebben wil ik er eigenlijk niet teveel over zeggen. Natuurlijk gebruikte regisseur Francis Ford Coppola de setting om kritiek te leveren op de oorlog, en dat is allemaal machtig interessant maar jullie willen nu natuurlijk allemaal weten waarom ik deze film op een horrorlijstje zet (ja toch? dat willen jullie toch?)? Welnu, zoals gezegd, horror is een gevoel, en dat is waar deze film letterlijk over gaat. Over dát gevoel. Een gevoel dat Kolonel Kurtz mentaal volledig over het spreekwoordelijke randje heeft geduwd. De titel van het eerste blogje dat ik ooit schreef is een deel uit de monoloog van Brando in zijn rol van de krankzinnig geworden Kurtz die het heeft over horror en de betekenis ervan, wat m.i. een hoop van die tegenwoordig zo populaire spookhuisfilms reduceert tot de flauwe poppenkastvoorstellingen die het natuurlijk ook gewoon zijn. Uiteindelijk is Apocalypse Now boven alles gewoon een alle genres overstijgend meesterwerk, maar échte, daadwerkelijke horror maakt er een onmiskenbaar deel van uit.
Zo, en daar wil ik het dan even bij laten. Ik had het ook nog graag willen hebben over The Day Of The Locust, The Reflecting Skin, We Need To Talk About Kevin, Taxi Driver, Taxidermia en Kiss Me Deadly maar dan zou dit wel een heel oeverloos blogje worden en ik vind mezelf al best lang van stof.
Rest mij niets anders dan iedereen een fijne Halloween toe te wensen. Met hopelijk in de toekomst betere horrorfilms. Misschien dat Guillermo del Toro nu eens aan die al lang geleden beloofde verfilming van H.P. Lovecraft’s At The Mountains Of Madness kan beginnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten